ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Πρώτα μελετάμε
την Γραμματική της ενότητας
μετά υπάρχουν δύο εργασίες τις οποίες κάνουμε !!!Στο τέλος διαδραστική ανατροφοδότηση των γνώσεων μας στον σύνδεσμο που υπάρχει εκεί.
Γραμματική της ενότητας
1.Συλλαβισμός
ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΛΛΑΒΙΣΜΟΥ
Ένα
σύμφωνο ανάμεσα σε δύο φωνήεντα το συλλαβίζουμε με το δεύτερο φωνήεν.
π.χ.
πα - τέ - ρας
2.
Δύο όμοια σύμφωνα -το ένα δίπλα στο άλλο- μέσα στην ίδια λέξη χωρίζονται.
π.χ.
άμ-μος, άλ-λος, θά-λασ-σα, ιπ-πό-της
3.
Τα δίψηφα φωνήεντα (ου, αι, ει, οι, υι), οι δίφθογγοι (αϊ, αη, οϊ, οη), οι
καταχρηστικοί δίφθογγοι (-ιά, οιά κλπ.) και οι συνδυασμοί (αυ, ευ) στο συλλαβισμό
λογαριάζονται σαν ένα φωνήεν και δε χωρίζονται.
π.χ.
εί-μαι, ό-ποια, αη-δό-νι, ευ-γε-νι-κός
4. Τα δίψηφα σύμφωνα (μπ, ντ, γκ, τσ, τζ) δε
χωρίζονται στο συλλαβισμό.
π.χ.:
μπου-μπού-κι, μου-γκρί-ζω, δέ-ντρο, τσα-τσά-ρα.
5. Δύο σύμφωνα που βρίσκονται ανάμεσα σε δύο
φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, όταν αρχίζει απ’ αυτά τα σύμφωνα
ελληνική λέξη.
π.χ.
έ-πλυ-να (πλοίο), ά-φθο-νος (φθόγγος), ά-κρη (κράτος)
Διαφορετικά,
αν δηλαδή δεν αρχίζει από ελληνική λέξη, τα σύμφωνα χωρίζονται και το πρώτο
πάει με το προηγούμενο φωνήεν, ενώ το δεύτερο με αυτό που ακολουθεί.
π.χ.:
περ-πα-τώ, έρ-χο-μαι.
6.
Τρία ή περισσότερα σύμφωνα που βρίσκονται ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται
με το φωνήεν που ακολουθεί, όταν αρχίζει ελληνική λέξη τουλάχιστον από τα δύο
πρώτα από αυτά.
π.χ.
ά - στρο (στρώμα), ε - χθρός (χθεσινός)
Διαφορετικά,
αν δηλαδή δεν αρχίζει ελληνική λέξη τουλάχιστον από τα δύο πρώτα σύμφωνα, αυτά
χωρίζονται και το πρώτο σύμφωνο πάει με το προηγούμενο φωνήεν, ενώ τα άλλα με
το φωνήεν που ακολουθεί.
π.χ.:
άν - θρω - πος, όρ - θρος
Χρήσιμο διαδραστικό εργαλείο
Γράφουμε λέξη ή
κείμενο ΕΔΩ και βλέπουμε αυτόματα το
συλλαβισμό κάνοντας αυτοδιόρωση.
Σημαντικό πρώτα λύνουμε ασκήσεις συλλαβισμού που
έχουμε προς μελέτη και μετά μπαίνουμε στην εφαμογή.
2.Προσωπικά - Απρόσωπα ρήματα
Τα ρήματα που έχουν ως υποκείμενο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα λέγονται προσωπικά.
Π.χ.
Ο συμαθητής μας έσπασε το πόδι του. Υποκείμενο=ο συμμαθητής
Η γάτα τρώει το ψάρι. Υποκείμενο = η γάτα
Το ποτήρι ράγισε. Υποκείμενο= το ποτήρι
Υπάρχουν όμως και ρήματα που δεν έχουν ως υποκείμενο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα αλλά μια ολόκληρη πρόταση.
Π.χ.
Πρέπει να πάω στο γιατρό.
Φαίνεται πως θα βρέξει.
Πρόκειται να πάμε στον Βόλο την ερχόμενη Τρίτη.
Δεν επιτρέπεται να παρκάρουμε εδώ.
Ακόμη παρατηρούμε ότι βρίσκονται σε τρίτο ενικό πρόσωπο. Αυτά τα ρήματα λέγονται απρόσωπα ρήματα.
Π.χ.
Ο συμαθητής μας έσπασε το πόδι του. Υποκείμενο=ο συμμαθητής
Η γάτα τρώει το ψάρι. Υποκείμενο = η γάτα
Το ποτήρι ράγισε. Υποκείμενο= το ποτήρι
Υπάρχουν όμως και ρήματα που δεν έχουν ως υποκείμενο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα αλλά μια ολόκληρη πρόταση.
Π.χ.
Πρέπει να πάω στο γιατρό.
Φαίνεται πως θα βρέξει.
Πρόκειται να πάμε στον Βόλο την ερχόμενη Τρίτη.
Δεν επιτρέπεται να παρκάρουμε εδώ.
Ακόμη παρατηρούμε ότι βρίσκονται σε τρίτο ενικό πρόσωπο. Αυτά τα ρήματα λέγονται απρόσωπα ρήματα.
3.Η ορθογραφία των ρηματικών καταλήξεων σε
-είτε, -είται, -ήστε, -είστε
Την κατάληξη -είτε τη συναντούμε στο β ΄πρόσωπο του
πληθυντικού του ενεστώτα της οριστικής, υποτακτικής και προστακτικής στην
ενεργητική φωνή της Β΄συζυγίας (δεύτερη τάξη) π.χ. δημιουργ-είτε και στο
β΄πρόσωπο του πληθυντικού του αορίστου της υποτακτικής και προστακτικής στην
παθητική φωνή και των δύο συζυγιών π.χ. δημιουργηθ-είτε, ποτιστείτε,
πληγωθείτε.
Την κατάληξη -είται τη συναντούμε στο τρίτο πρόσωπο του ενικού του ενεστώτα οριστικής και υποτακτικής της παθητικής φωνής των ρημάτων της β΄συζυγίας στη δεύτερη τάξη.
Την κατάληξη -ήστε τη συναντούμε στο β΄πρόσωπο του
αορίστου της προστακτικής στην ενεργητική φωνή των ρημάτων και των δύο τάξεων
της β΄ συζυγίας π.χ, αγαπώ (πρώτη τάξη)-αγαπήστε, θεωρώ (δεύτερη
τάξη)-θεωρήστε.
Τέλος, την κατάληξη -είστε τη συναντούμε στην παθητική φωνή στο β΄ πρόσωπο του πληθυντικού στον ενεστώτα και στον εξακολουθητικό μέλλοντα της οριστικής καθώς και στον ενεστώτα της υποτακτικής και πάλι στα ρήματα της δεύτερης τάξης της δεύτερης συζυγίας π.χ. κινείστε, θα κινείστε, να κινείστε.
4.Κυριολεξία, μεταφορά και παρομοίωση.
Κυριολεξία έχουμε όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις με την πραγματική τους σημασία.
π.χ. Κρύο νερό.
Μεταφορά είναι το σχήμα λόγου, στο οποίο η σημασία μιας λέξης επεκτείνεται αναλογικά και σε άλλες συγγενικές λέξεις, που έχουν κάποια μικρή ή μεγάλη ομοιότητα μ΄αυτήν.
π.χ. Κρύο αστείο.
Παρομοίωση είναι το σχήμα λόγου, στο οποίο συγκρίνουμε δύο πρόσωπα, ζώα ή πράγματα κλπ, έτσι ώστε η σύγκριση αυτή να παρουσιάζει το ένα από αυτά πιο ζωηρό. Στην παρομοίωση χρησιμοποιούμε για τη σύγκριση τις λέξεις: σαν, όπως, λες και, όσο, σάμπως, καθώς.
π.χ. Έξι ήταν τα κορίτσια, όμορφα σαν τα κρύα τα νερά.
