2..ΠΑΡΑΓΩΓΗ. ΓΡΑΠΤΟΥ. ΛΟΓΟΥ - ΠΕΡΙΛΗΨΗ-ΤΑΞΗ: ΣΤ

Πώς γράφουμε περίληψη

Η περίληψη είναι η παρουσίαση μιας ιστορίας (ενός κειμένου) με σύντομο τρόπο. Στην περίληψη αναφέρουμε μόνο τις βασικές πληροφορίες του κειμένου. Παραλείπουμε τις πληροφορίες που δεν είναι τόσο σημαντικές.

Ποια βήματα ακολουθούμε για να γράψουμε μια περίληψη:

α) Πρώτα διαβάζουμε προσεκτικά την ιστορία για να κατανοήσουμε την υπόθεση της ιστορίας, το περιεχόμενό της.

β) Στη συνέχεια βρίσκουμε το κυρίως θέμα της ιστορίας. Σε αυτό μας βοηθάει και ο τίτλος τους ιστορίας που πολλές φορές συνοψίζει το θέμα της ιστορίας.

γ) Έπειτα χωρίζουμε το κείμενο σε παραγράφους. Προσπαθούμε να εντοπίσουμε σε κάθε παράγραφο λέξεις-κλειδιά ή φράσεις-κλειδιά, που θα μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε το κύριο θέμα της κάθε παραγράφου. Αν θέλουμε μπορούμε να σημειώσουμε στο περιθώριο της παραγράφου μια σύντομη πρόταση (πλαγιότιτλος) που να αναφέρεται στο κυρίως θέμα της παραγράφου.

δ) Τέλος, ενώνουμε τις σύντομες προτάσεις που έχουμε γράψει στο περιθώριο. Κάνουμε τις αλλαγές που είναι απαραίτητες και χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες λέξεις ώστε να ενωθούν οι προτάσεις μεταξύ τους (π.χ. έπειτα, στη συνέχεια, και, ακόμη, στο τέλος κ.ά).

Η περίληψή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει τα παρακάτω βασικά στοιχεία:

- Πού συμβαίνει η ιστορία μας.

- Πότε συμβαίνει.

- Ποιος είναι ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας.

- Ποια άλλα πρόσωπα συμμετέχουν στην ιστορία.

- Πώς εξελίσσεται η ιστορία:

l      Πώς αρχίζει.

l      Πώς εξελίσσεται (τι γίνεται μετά).

l      Πώς τελειώνει.

- Αναφέρουμε τι νιώθουν τα πρόσωπα της ιστορίας (συναισθήματα). 

Τι πρέπει να προσέχω όταν γράφω την περίληψη:

1)       Αντικαθιστώ όπου μπορώ βασικές λέξεις του κειμένου με συνώνυμες. 

π.χ. ο ηλικιωμένος – ο γέρος

2)       Αντικαθιστώ, όπου γίνεται, δευτερεύουσες προτάσεις με μετοχές.

π.χ. καθώς τρέχουμε – τρέχοντας

3)       Αντικαθιστώ φράσεις με λέξεις. 

π.χ. πριν από μερικές ημέρες – πρόσφατα

4)       Αντικαθιστώ μια σειρά ενεργειών από μία φράση. 

π.χ. Τα παιδιά έπαιξαν κυνηγητό στην αυλή και έπειτα κρυφτό. Στη συνέχεια έκοψαν την τούρτα, έβαλαν μουσική και χόρεψαν. – Τα παιδιά διασκέδασαν πολύ.

5)       Αντικαθιστώ μία περίοδο με μια φράση.
π.χ. Ο διευθυντής τόνισε ότι θα υπάρξουν συνέπειες γι΄ την πράξη τους και τους προειδοποίησε ότι αυτό που έκαναν δε θα μείνει ατιμώρητο. – Ο διευθυντής απείλησε με τιμωρία.

6)       Μετατρέπω τον ευθύ σε πλάγιο λόγο.
π.χ. «Πώς πέρασες σήμερα στην εκδρομή του σχολείου;» - Τον ρώτησε πώς πέρασε στην εκδρομή.